กขค.เร่งคุมอีคอมเมิร์ซค้าไม่เป็นธรรม ออก กม.เอาผิด ‘ผูกขาด-ฮั้วตั้งราคาขาย’

ธุรกิจอีคอมเมิร์ซเติบโตขึ้นอย่างรวดเร็ว หลังการแพร่ระบาดของโควิด-19 เป็นต้นมา โดยมีการคาดการณ์ว่า ปี 2568 จะมีมูลค่าประมาณ 7.5 แสนล้านบาท คิดเป็น 16% ของตลาดค้าปลีกรวม สะท้อนถึงการเปลี่ยนแปลงของพฤติกรรมการซื้อสินค้าของผู้บริโภค ที่หันไปสู่ช่องทางออนไลน์มากขึ้น

ในขณะเดียวกัน ปัญหาการคิดค่าธรรมเนียมการใช้บริการ ข้อกำหนดค่าขนส่ง หรือแม้กระทั่งสัญญาผูกพันของบริษัทโลจิสติกส์ที่เข้ามาให้บริการ บางครั้งจะพบว่ามีพฤติกรรมที่เข้าข่ายการค้าที่ไม่เป็นธรรม สินค้าไม่ตรงปก หรือสินค้าไม่ได้มาตรฐาน ไม่มี มอก. ล้วนแต่เป็นปัญหาที่หน่วยงานที่เกี่ยวข้องต้องเข้ามาติดตามดูแลอย่างใกล้ชิด

Shopee แชมป์รายได้ปี’67

จากรายงาน Ecommerce in Southeast Asia 2025 โดย Momentum Works ผู้ให้บริการคำปรึกษาทางธุรกิจในสิงคโปร์ ระบุว่า มูลค่าการซื้อสินค้าบนแพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซ (Gross Merchandise Value : GMV) ในประเทศไทย ในปี 2567 ที่ผ่านมาอยู่ที่ 7.62 แสนล้านบาท เพิ่มขึ้นจากปี 2566 ที่ 6.26 แสนล้านบาท โดยแต่ละแพลตฟอร์มครองส่วนแบ่ง ดังนี้ ช้อปปี้ (Shopee) มีส่วนแบ่งมากสุด 51% รองลงมา ลาซาด้า (Lazada) 25% และติ๊กต๊อก ช็อป (TikTok Shop) 24%

นอกจากนี้ จากการสำรวจบน Creden Data แพลตฟอร์มรวบรวมข้อมูลของบริษัทที่จดทะเบียนในไทยยังพบว่า ตั้งแต่ปี 2565-2567 ทั้ง “ช้อปปี้” และ “ลาซาด้า” มีกำไรโตอย่างต่อเนื่อง

โดยปี 2565 “ช้อปปี้” มีรายได้ 21,709 ล้านบาท กำไร 2,380 ล้านบาทปี 2566 รายได้ 29,476 ล้านบาท กำไร 2,165 ล้านบาท และปี 2567 รายได้ 49,964 ล้านบาท กำไร 4,630 ล้านบาท ในฝั่งของ

“ลาซาด้า” ปี 2565 รายได้ 20,675 ล้านบาท กำไร 413 ล้านบาท ปี 2566 รายได้ 21,470 ล้านบาท กำไร 604 ล้านบาท และปี 2567 รายได้รวม 28,291 ล้านบาท กำไร 836 ล้านบาท

ส่วน “ติ๊กต๊อก ช็อป” ที่เพิ่งจดทะเบียนบริษัทในไทยเมื่อปี 2566 มีรายได้จากการประกอบธุรกิจในปี 2567 ที่ 12,066 ล้านบาท ขาดทุน 3,678 ล้านบาท

ร้องเรียน กขค. ค้าไม่เป็นธรรม

ดร.วิษณุ วงศ์สินศิริกุล เลขาธิการ สำนักงานคณะกรรมการการแข่งขันทางการค้า (กขค.) เปิดเผยกับ “ประชาชาติธุรกิจ” ว่า ที่ผ่านมามีการร้องเรียนเรื่องของการแข่งขันไม่เป็นธรรมในส่วนของการทำธุรกิจออนไลน์บนแพลตฟอร์มดิจิทัล ส่วนใหญ่เป็นเรื่องของการขนส่งที่กำหนดจากเจ้าของแพลตฟอร์ม ส่วนเรื่องของการเก็บค่าธรรมเนียมนั้น กขค.อยู่ระหว่างการจัดทำร่างประกาศควบคุมดูแลเรื่องของการให้บริการบนแพลตฟอร์ม ซึ่งจะเกี่ยวข้องทั้งในเรื่องของการซื้อมา-ขายไป การให้บริการ การเก็บค่าธรรมเนียม ซึ่งเป็นประเด็นที่เกี่ยวข้องกับแพลตฟอร์มทั้งหมด ขณะนี้อยู่ระหว่างการรับฟังความคิดเห็น

เดิมในเรื่องนี้ไม่ได้มีกฎหมายเฉพาะเรื่อง แต่การที่ภาครัฐได้เข้าไปขยายเพิ่มในกฎหมายตามมาตรา 50 และมาตรา 57 ซึ่งดูในเรื่องของพฤติกรรมการแข่งขันทางการค้าที่ไม่เป็นธรรม ได้เข้าไปให้ความสำคัญในกลุ่มธุรกิจบนแพลตฟอร์มมากขึ้น ในขณะที่บทลงโทษนั้นจะอยู่ในมาตรา 50 และมาตรา 57 โดยจะพิจารณาตามพฤติกรรมที่เข้าข่าย สำหรับสถิติการร้องเรียนการให้บริการทำธุรกิจบนแพลตฟอร์ม มักพบการร้องเรียนเรื่องของการกำหนดใช้บริการโลจิสติกส์ การจัดทำโปรโมชั่น เช่น บังคับใช้บริษัทของตน ซึ่งขณะนี้มี 4 คดี การขึ้นค่าธรรมเนียมที่ไม่เป็นธรรม 1 คดี ปกปิดข้อมูลลูกค้า 3 คดี

ชี้โทษปรับเป็นล้าน-จำคุก 2 ปี

ตามพระราชบัญญัติการแข่งขันทางการค้า พ.ศ. 2560 มาตรา 57 การปฏิบัติการค้าที่ไม่เป็นธรรม ในมาตรานี้กำหนดบทลงโทษ เมื่อมีการฝ่าฝืน ปฏิบัติพฤติกรรมการแข่งขันทางการค้าที่ไม่เป็นธรรม ต้องชำระค่าปรับทางปกครองในอัตราไม่เกิน 10% ของรายได้ในปีที่กระทำความผิด ในกรณีที่เป็นการกระทำความผิดในปีแรกของการประกอบธุรกิจให้ชำระค่าปรับทางปกครองในอัตราไม่เกิน 1 ล้านบาท

ส่วนมาตรา 50 การใช้อำนาจเหนือตลาดอย่างไม่เป็นธรรม ตามมาตราดังกล่าวนี้ หากมีการฝ่าฝืนจะได้รับบทลงโทษทางอาญา โดยต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 2 ปี หรือปรับไม่เกิน 10% ของรายได้ในปีที่กระทำความผิด หรือทั้งจำทั้งปรับ แต่ในกรณีที่กระทำความผิดในปีแรกของการประกอบธุรกิจต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 2 ปี หรือปรับไม่เกิน 1 ล้านบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

กขค.เร่งออก กม.ดูแลในปี’68

รายงานข่าวจากสำนักงานคณะกรรมการการแข่งขันทางการค้า (กขค.) ระบุว่า กขค.อยู่ระหว่างจัดรับฟังความคิดเห็นร่างประกาศคณะกรรมการการแข่งขันทางการค้า เรื่อง แนวทางพิจารณาการปฏิบัติทางการค้าที่ไม่เป็นธรรมและการกระทำอันเป็นการผูกขาด หรือลดการแข่งขัน หรือจำกัดการแข่งขันในการประกอบธุรกิจแพลตฟอร์มหลายด้าน (Multisided Platform) ประเภทธุรกิจบริการดิจิทัลแพลตฟอร์มซื้อขายสินค้าหรือบริการ (e-Commerce) จัดโดย สำนักงานคณะกรรมการการแข่งขันทางการค้า ระหว่างวันที่ 19 สิงหาคม 2568 ถึงวันที่ 18 กันยายน 2568 ทางเว็บไซต์ www.tcct.or.th

โดยปัจจุบันการดำเนินธุรกิจหรือการเกิดขึ้นซึ่งธุรกรรมระหว่างผู้ประกอบธุรกิจมีความซับซ้อนเชื่อมโยงนิติสัมพันธ์กันในหลากหลายด้านสร้างผลกระทบเชิงเครือข่าย (Network Effect) อันส่งผลต่อพฤติกรรมทางการค้าของผู้ประกอบธุรกิจที่มีลักษณะเป็นการเฉพาะเปลี่ยนแปลงไปอย่างมีนัยสำคัญตามพลวัตของตลาดและความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี สมควรกำหนดให้มีแนวทางในการปฏิบัติเพื่อทำให้มีการแข่งขันทางการค้าอย่างเสรีและเป็นธรรม โดยไม่มีลักษณะเป็นการผูกขาด ลดการแข่งขันหรือจำกัดการแข่งขัน

รวมไปถึงการตกลงร่วมกันหรือการทำนิติกรรมอื่นใดในการประกอบธุรกิจแพลตฟอร์มหลายด้าน (Multisided Platform) ระหว่างผู้ประกอบธุรกิจให้บริการดิจิทัลแพลตฟอร์มซื้อขายสินค้าหรือบริการ (e-Commerce) และหรือกับผู้ประกอบธุรกิจอื่นใดที่มีการดำเนินธุรกิจเชื่อมโยงระหว่างกันเพื่อเป็นประโยชน์ในการกำกับดูแลตามพระราชบัญญัติการแข่งขันทางการค้า พ.ศ. 2560 และกฎหมายที่เกี่ยวข้อง

นอกจากนี้ ยังเปิดรับฟังความคิดเห็นถึงความหมาย เช่น แพลตฟอร์มหลายด้าน ดิจิทัลแพลตฟอร์มซื้อขายสินค้าหรือบริการ ระบบธุรกรรมอิเล็กทรอนิกส์ ผู้ประกอบการธุรกิจดิจิทัลแพลตฟอร์มซื้อขายสินค้าหรือบริการ เป็นต้น

รวมไปถึงรับฟังความคิดเห็นถึงพฤติกรรมด้านราคา การกำหนดให้ตั้งราคาจำหน่ายสินค้าหรือบริการที่ต่ำกว่าต้นทุนรวมเฉลี่ยโดยไม่มีเหตุผลอันสมควร การกำหนดให้ตั้งราคาจำหน่ายสินค้าหรือบริการเท่ากันทุกช่องทางการจำหน่าย และห้ามไม่ให้ตั้งราคาจำหน่ายสินค้าหรือบริการบนดิจิทัลแพลตฟอร์มซื้อขายสินค้าหรือบริการอื่นในอัตราที่ต่ำกว่าการวางจำหน่ายบนช่องทางการค้าของตน

การเรียกเก็บค่าธรรมเนียมส่วนแบ่งรายได้ค่าใช้จ่ายเพื่อการโฆษณา การชำระเงินรวมถึงผลประโยชน์อื่นใดโดยไม่มีเหตุผลอันสมควร การบังคับให้เลือกหรือยอมรับเงื่อนไขโดยไม่มีเหตุผลอันสมควร การกำหนดเงื่อนไขอันเป็นข้อจำกัดสิทธิโดยไม่มีเหตุผลอันสมควร การกระทำอันก่อให้เกิดการผูกขาดหรือลดการแข่งขันหรือจำกัดการแข่งขัน เป็นต้น

โดยขั้นตอนการเปิดรับฟังแล้วเสร็จ จะมีการสรุปข้อคิดเห็นเพื่อรวบรวมเสนอให้คณะกรรมการ กขค.พิจารณา เพื่อให้มีการประกาศกฎหมาย โดยมีเป้าหมายจะประกาศและมีผลบังคับใช้ได้ภายในปลายปี 2568 นี้ เพื่อที่จะได้เข้าไปติดตามดูแลการทำธุรกิจบนแพลตฟอร์มดิจิทัล เพื่อให้มีการแข่งขันที่เป็นธรรม

อ่านข่าวต้นฉบับได้ที่ : กขค.เร่งคุมอีคอมเมิร์ซค้าไม่เป็นธรรม ออก กม.เอาผิด ‘ผูกขาด-ฮั้วตั้งราคาขาย’

ติดตามข่าวล่าสุดได้ทุกวัน ที่นี่
– Website : https://www.prachachat.net