MIND – รู้จัก ‘Torschlusspanik’ หรือ ‘ความกลัวที่จะไม่มีโอกาส ทำในสิ่งที่อยากทำอีกแล้ว’

นานาชาติมักจะล้อคนเยอรมันว่า 'ไม่มีอารมณ์ขัน' แต่อีกด้านจริงๆ แล้ว ภาษาเยอรมันเต็มไปด้วยคำแสดงอารมณ์ความรู้สึกที่ไม่มีในภาษาอื่น ไม่ว่าจะเป็นคำว่า ‘Wanderlust’ ที่แปลว่า ‘ความต้องการท่องเที่ยวอันแรงกล้า’ หรือ ‘Schadenfreude’ ที่หมายถึง ‘ความสุขอันเกิดจากการเห็นคนอื่นมีโชคร้าย’ และคำศัพท์อื่นๆ อีกมากมาย

โดยวันนี้ BrandThink จะชวนทุกคนมารู้จักคำว่า ‘Torschlusspanik’ ที่เป็นศัพท์ภาษาเยอรมัน ที่ว่ากันว่า 'ไม่มีคำแปล' อีกคำกัน

‘Torschlusspanik’ จะแปลตรงๆ ว่า 'อาการตื่นตระหนกเพราะประตูกำลังจะปิด' ซึ่งคำนี้ก็มีที่มาและรากคำศัพท์จากชีวิตในเมืองยุคกลาง ที่เมื่อชาวบ้านออกไปนอกเมือง ก็ต้องกลับเข้ามาในเขตกำแพงเมืองก่อนพลบค่ำ ก่อนเวลาที่ 'ประตูเมื่องจะปิด' ซึ่งนั่นหมายความว่า ชีวิตนอกกำแพงเมืองในยามวิกาล คือความอันตรายที่มีทุกอย่างที่สามารถทำให้คุณตายได้ ไม่ว่านั่นจะเป็นสัตว์ป่า โจร หรือกระทั่งอากาศหนาว

ในปัจจุบัน Torschlusspanik หมายถึงภาวะตื่นตระหนกกว่า 'เวลากำลังจะหมดแล้ว' สำหรับบางสิ่งบางอย่าง ซึ่งมันก็มักจะกระตุ้นให้ต้องตัดสินใจว่าถ้าจะต้องทำ ก็ต้องทำเดียวนี้เลย โดยทั่วไป มักจะหมายถึงคนวัยกลางคนที่เพิ่งรู้ตัวว่า กำลังจะทำบางอย่างไม่ได้อีกแล้ว นั่นคือ 'ความรู้สึก' แบบที่ว่ามานั่นเอง

คำอธิบายแบบนี้หลายคนอาจพอนึกออกว่ามันเป็น 'ความรู้สึก' แบบไหน (โดยเฉพาะคนมีอายุวัยกลางคนแล้ว) และจริงๆ ปรากฎการณ์แบบนี้ก็มีการบรรยายมาตั้งแต่ยุคกรีกโบราณ เช่นในเรื่องเล่าเกี่ยวกับนักปรัชญาไดโอจีเนสที่คนเห็นเขากำลังเร่งรีบ ก็ถามว่าทำไมรีบ แล้วเขาก็ตอบว่า เขาแก่แล้ว ไม่นานก็ตาย ดังนั้นต้องรีบทำเรื่องต่างๆ ให้เสร็จก่อนตาย

นี่ก็เป็นหลักฐานชัดเจนว่ามีการบรรยาย 'ความรู้สึก' เช่นนี้มากว่า 2000 ปีแล้ว แต่ความน่าสนใจก็คือ มันไม่มีภาษาอื่นใดนอกจากเยอรมันที่จะบัญญัติ ‘ความรู้สึก’ ที่ว่านี้มาเป็นคำศัพท์แบบตรงๆ ซึ่งถ้าจะแปลเป็นภาษาอื่น ก็อาจต้องแปลยาวๆ ว่า ‘ความกลัวเวลาจะหมดลง’ อะไรแบบนี้ ซึ่งก็แน่นอน 'เซนส์' มันก็จะไม่เหมือนคำว่า Torschlusspanik ที่ค่อนข้างตรงเลยว่ามันเป็นความหมายของความกลัวว่าโอกาสบางอย่างในชีวิตจะจบสิ้นไปตลอดกาล

แต่ก็นั่นเอง ก็ไม่แปลกที่ภาษาเยอรมันจะสร้างคอนเซ็ปต์หรือมีคำศัพท์โหดๆ และซับซ้อนเช่นนี้ เพราะนี่คือชาติที่นักคิด นักปรัชญาผู้เขียนหนังสือเกิน 500 หน้าสร้างคอนเซ็ปต์มาอธิบายคอนเซ็ปต์กันขำๆ แบบเป็นเรื่องปกติมาอย่างยาวนานตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน