มัม ลาโคนิคส์ ไตวาย–น้ำท่วมปอด สาเหตุ เกิดจากอะไร "หมอ" ไขคำตอบ

วันอังคารที่ 31 กรกฎาคม 2568 หมอเจด หรือ นพ.เจษฎ์ บุณยวงศ์วิโรจน์ รองผู้อำนวยการโรงพยาบาลมหาราช นครราชสีมา ได้โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊กหมอเจด ว่า ส่งกำลังใจ “มัม ลาโคนิคส์” ไตวาย–น้ำท่วมปอด

เกิดจากอะไร อาการแบบไหนต้องระวัง?

หลายคนคงเห็นข่าว มัม ลาโคนิคส์ นักร้องยุค 90 ที่ต้องเข้าโรงพยาบาลด่วนเพราะไตวาย จนถึงขั้น น้ำท่วมปอด อ่านแล้วก็ตกใจ

เรื่องแบบนี้มันไม่ได้ไกลตัวอย่างที่คิด เพราะความจริงคือ ไตเราใช้ทำงานทุกวันแบบไม่เคยพัก ถ้าวันไหนมันพังขึ้นมา

เรื่องจะเปลี่ยนจาก “แค่ป่วย” เป็น “วิกฤต” ได้เลย ซึ่งพี่มัมเองก็มีเรื่องโรคไตระยะที่ 4 ตั้งแต่ปี 2562 “หมอเจ” มาไขคำตอบไตสำคัญอย่างไรและทำไมไตวายถึงลากไปถึงน้ำท่วมปอดได้จะได้รู้ไว้ ป้องกันตั้งแต่เนิ่น ๆ

1. ของเสียในร่างกาย มาจากอะไร?

หลายคนพอพูดถึง “ของเสีย” ก็นึกถึงเศษอาหารหรืออะไรที่เรากินเข้าไป จริง ๆ แล้วส่วนใหญ่ของเสียมันเกิดจาก ตัวเรานี่แหละ เพราะทุกเซลล์ทำงานทั้งวัน

• เวลาเรากินโปรตีน ร่างกายเอาไปใช้สร้างกล้ามเนื้อ ฮอร์โมน ส่วนที่เหลือมันจะสลายเป็นสารที่เรียกว่า ยูเรีย กับ ครีอะตินิน ซึ่งต้องส่งไปให้ไตกรองทิ้ง
• เม็ดเลือดเก่าแตกสลายก็มีของเสียออกมา
• ยา แอลกอฮอล์ ฮอร์โมนเก่า ๆ ที่ร่างกายไม่ใช้แล้ว ก็ต้องถูกขับออก
• เกลือแร่ส่วนเกิน เช่น โซเดียม โพแทสเซียม หรือแม้แต่ความเป็นกรด-ด่างในร่างกาย ก็ต้องใช้ไตคุมสมดุล

พูดง่าย ๆ คือ ของเสียส่วนใหญ่ไม่ได้มาจากอาหารเพียงอย่างเดียว แต่มาจากการทำงานของร่างกายเราทุกวันเลย

เพราะฉะนั้นไตเลยเปรียบเหมือน โรงบำบัดน้ำเสียส่วนตัว ที่ทำงาน 24 ชั่วโมงไม่มีวันหยุด

2. ของเสียเดินทางเข้าไตยังไง?

เส้นทางคร่าว ๆ คือ

•เซลล์ทำงาน ปล่อยของเสียลงในน้ำรอบ ๆ เซลล์

•ของเสียซึมเข้าสู่เส้นเลือดฝอย → ไหลกลับไปหัวใจ → ผ่านปอดเปลี่ยนเป็นเลือดแดง → กลับหัวใจซ้าย → สูบผ่านหลอดเลือดแดงใหญ่ (aorta)

•เลือดแดงบางส่วนนี้แหละที่วิ่งเข้าไตผ่าน หลอดเลือดแดงไต (renal artery) เลือดที่เข้าไตจึงเป็นเลือดแดงที่มีออกซิเจนเต็ม

แต่มีของเสียปนอยู่ด้วย ไตเลยทำหน้าที่กรองเอาของเสียออกไป

กลายเป็นปัสสาวะ ส่วนเลือดที่สะอาดขึ้นก็ส่งกลับหัวใจ

เลือดที่เข้าไตจึงเป็นเลือดแดงที่มีออกซิเจนเต็ม

แต่มีของเสียปนอยู่ด้วย ไตเลยทำหน้าที่กรองเอาของเสียออกไป

กลายเป็นปัสสาวะ ส่วนเลือดที่สะอาดขึ้นก็ส่งกลับหัวใจ

3. แล้วไตวายเกี่ยวอะไรกับน้ำท่วมปอด?

ตรงนี้แหละที่หลายคนงง ว่าไตอยู่ข้างหลัง ๆ ทำไมพังทีถึงทำให้ปอดมีน้ำได้?

จริง ๆ เชื่อมร่วมกัน

• พอไตเสีย น้ำส่วนเกินในร่างกายจะขับออกไม่ได้ → น้ำค้างอยู่ในเส้นเลือดเยอะขึ้น → ความดันในหลอดเลือดปอดสูงขึ้น → น้ำซึมเข้าไปในถุงลมปอด → น้ำท่วมปอด

• ถ้าเดิมหัวใจมีปัญหา พอเจอน้ำคั่งเพิ่ม หัวใจทำงานหนัก → เลือดไหลย้อนค้างในปอด → น้ำท่วมปอดหนักกว่าเดิม

• ไตพังยังทำให้โซเดียมคั่งในร่างกาย ซึ่งดึงน้ำเข้าหลอดเลือดอีก → ยิ่งบวม ยิ่งน้ำท่วมปอดง่าย

ฟังดูน่ากลัวใช่ไหมครับ? เพราะจากไตพังอย่างเดียว มันลากไปสู่หัวใจพังและปอดเต็มน้ำได้ในเวลาไม่นานเลย

4. อาการที่ควรสังเกต

หลายคนไม่รู้ว่าไตมีปัญหาหรือเริ่มน้ำท่วมปอดแล้วเพราะอาการมันซ้อนกัน แต่จริง ๆ ถ้ารู้ทันจะช่วยชีวิตได้เลย

สัญญาณไตวาย

•ปัสสาวะน้อยลง หรือแทบไม่มี

• ตัวบวม ขาบวม หน้าเริ่มบวม

• รู้สึกอ่อนเพลีย คลื่นไส้ เบื่ออาหาร

สัญญาณน้ำท่วมปอด

•หายใจเหนื่อยเวลานอนราบ ต้องนั่งหรือใส่หมอนสูง ๆ

• ไอเป็นฟองชมพู ๆ เพราะมีเลือดปน

• หายใจมีเสียงครืด ๆ หรือวี้ด ๆ

ถ้าเจอคนไอเป็นฟองสีชมพู + หอบหนัก ๆ นอนราบไม่ได้ รีบโทรเรียกรถพยาบาลเลยครับ เพราะนี่คือ ภาวะฉุกเฉิน

5. ดูแลไตวันนี้ ดีกว่ารอให้มันพัง

ไตคืออวัยวะที่เราใช้งานทุกวัน แต่หลายคนไม่ค่อยดูแล ทั้งที่มันทำงานหนักตั้งแต่วันแรกที่เราเกิด

วิธีง่าย ๆ ที่ช่วยได้จริง

•ดื่มน้ำพอดี ๆ ไม่มากเกินหรือน้อยเกิน

• ลดเค็ม ลดอาหารแปรรูป น้ำปลา ซีอิ๊ว

• ระวังยาบางกลุ่ม เช่น ยาแก้ปวดกินเรื้อรัง

• ถ้าเป็นเบาหวาน ความดัน ต้องตรวจไตประจำ

• มีอาการบวม ปัสสาวะเปลี่ยน รีบหาหมออย่ารอ

ของเสียเกิดจากร่างกายเราเอง ไต คือ ด่านสุดท้ายที่ทำให้เลือดสะอาด

ถ้าวันไหนไตพัง น้ำในร่างกายคุมไม่ได้ มันจะลามไปหัวใจ ปอด จนถึงขั้นวิกฤต เพราฉะนั้นอย่ารอให้ไตเตือนด้วยคำว่า “น้ำท่วมปอด” เลย ดูแลมันตั้งแต่วันนี้ดีกว่า

เพราะฉะนั้นถ้ามีประวัติไตหรือโรคเรื้อรัง ควรตรวจเลือดและปัสสาวะเป็นประจำ.