หลักการเปลี่ยนจาก "แซ่จีน" มาตั้งเป็น "นามสกุลไทย" ใครแซ่ไหน มีวิธีดูแบบนี้
รู้หรือไม่? นามสกุลไทยชื่อดังหลายชื่อ มีต้นทางจาก "แซ่จีน"
คนไทยเชื้อสายจีนจำนวนไม่น้อยมีต้นกำเนิดจากการอพยพของชาวจีนที่เข้ามาตั้งรกรากในประเทศไทย โดยเฉพาะในช่วงต้นรัชกาลที่ 6 ซึ่งในปี พ.ศ. 2456 ได้มีการประกาศใช้ พระราชบัญญัติขนานนามสกุล ส่งผลให้ครอบครัวชาวจีนในไทยจำนวนมากต้องปรับตัว และเปลี่ยน "แซ่" ที่ใช้กันมาตั้งแต่รุ่นบรรพบุรุษ ให้กลายเป็นนามสกุลแบบไทย เพื่อความสะดวกทั้งในด้านกฎหมาย สังคม และการประกอบอาชีพ
การตั้งนามสกุลไทยจากแซ่จีน แบ่งได้ 2 แนวทาง
จากการศึกษาทางวิชาการพบว่า การตั้งนามสกุลไทยของคนไทยเชื้อสายจีนสามารถจำแนกได้เป็น 2 แนวทางหลัก ได้แก่:
การตั้งนามสกุลแบบคงเค้าเดิมของแซ่ไว้ (ประมาณ 53.7%)
คงเสียงเดิมของแซ่: เช่น แซ่ลิ้ม (林) กลายเป็น “ลิ้มทองกุล” หรือ แซ่ตั้ง (陈) กลายเป็น “ตันติพานิชธีระกุล”
คงความหมายของแซ่: เช่น แซ่เบ๊ (马) แปลว่า “ม้า” กลายเป็น “ศิลปอาชา” หรือ “อัศว…”
คงทั้งเสียงและความหมาย: เช่น แซ่อึ้ง (黄) แปลว่า “เหลือง” กลายเป็น “เหลืองรัตนา”
การตั้งนามสกุลแบบไม่คงเค้าเดิมของแซ่ (ประมาณ 46.3%)
เป็นการตั้งนามสกุลใหม่ที่ไม่เกี่ยวกับเสียงหรือความหมายของแซ่ เช่น แซ่คู (邱) กลายเป็น “รัตนพงศ์เลขา”
ตัวอย่างการเชื่อมโยงแซ่จีนกับนามสกุลไทย
แซ่เดิม (จีน) นามสกุลไทยที่เชื่อมโยง หมายเหตุ แซ่ลิ้ม (林) ลิ้มทองกุล, ลิ้มเจริญรัตน์ คงเสียงแซ่ แซ่ตั้ง (陈) ตันติพานิชธีระกุล, ตั้งสัตตบุตร คงเสียงแซ่ แซ่อึ้ง (黄) เหลืองรัตนา, เหลืองอังกูร คงความหมายแซ่ แซ่เบ๊ (马) ศิลปอาชา, อัศวจิตต์ภักดี คงความหมายแซ่ แซ่เจี๋ย (谢) เจียรวนนท์ คงเสียงแซ่ แซ่เตีย (张) เตียรวัฒน์ คงเสียงแซ่ แซ่โง้ว (吴) โง้วสุรัตน์ คงเสียงแซ่
ข้อสังเกตน่าสนใจ
- นามสกุลไทยจำนวนมากของคนเชื้อสายจีนสามารถสืบโยงกลับไปยังแซ่ดั้งเดิมได้ โดยเฉพาะเมื่อมีการคงเสียงหรือความหมายไว้
- การตั้งนามสกุลแบบคงแซ่ มักวางชื่อแซ่ไว้ต้นนามสกุล เช่น “ลิ้ม-”, “ตั้ง-”, “เจียร-” เป็นต้น
- อย่างไรก็ตาม ยังมีนามสกุลอีกจำนวนมากที่ไม่สามารถสืบโยงกับแซ่เดิมได้เลย เนื่องจากตั้งขึ้นใหม่โดยไม่มีความเกี่ยวข้องทางเสียงหรือความหมาย
สรุป
การเปลี่ยนแปลงจาก แซ่จีนสู่การใช้นามสกุลไทย สะท้อนให้เห็นถึงการปรับตัวของคนไทยเชื้อสายจีนในอดีต เพื่อให้สอดคล้องกับสังคมไทย ขณะเดียวกันก็ยังคงรากเหง้าของบรรพบุรุษไว้ในชื่อเสียงเรียงนาม แม้จะมีการปรับเปลี่ยนให้เข้ากับบริบทของสังคมไทยในยุคนั้น